Cyber security

Cilmiga Cyber security-ga

Cyber security, ama amniga internetka, waa mid ka mid ah arrimaha ugu muhiimsan ee waayadan casriga ah. Iyadoo adduunka uu si degdeg ah ugu sii jeedo dhanka digital-ka, ayaa waxay keentay in ay korodho baahida loo qabo ilaalinta xogta iyo nidaamyada elektarooniga ah. Qormadan, waxaan ka hadli doonaa muhiimadda cyber security-ga iyo faa’iidooyinka uu leeyahay.

1. Ilaalinta Xogta Shaqsiyeed.

Mid ka mid ah faa’iidooyinka ugu waaweyn ee cyber security-gu waa ilaalinta xogta shaqsiyeed. Xogta shaqsiyeed, sida macluumaadka bangiyada, lambarrada sirta ah, iyo xogta caafimaadka, waxay yihiin kuwa aad u xasaasi ah. Haddii xogtaan ay gasho gacmo khaldan, waxay horseedi kartaa khasaare weyn oo dhaqaale iyo mid shakhsi ah. Cyber security-ga wanaagsan wuxuu ka hortagaa falalka xunxun ee ay sameeyaan hackers-ka iyo kuwa wax basaasa.

2. Ilaalinta Ganacsiga.

Ganacsiyada ayaa sidoo kale si weyn uga faa’iideysta cyber security-ga. Marka shirkad ay leedahay nidaamyo amni oo xoog leh, waxay ka hortagi kartaa weerarada internetka sida phishing-ka, malware-ka, iyo ransomware-ka. Tani waxay ka caawisaa shirkadaha inay ilaashadaan xogta muhiimka ah ee macaamiishooda iyo nidaamyadooda ganacsi. Ilaalinta xogta iyo nidaamyada ganacsigu waxay horseedi kartaa kalsoonida macaamiisha iyo xoojinta sumcadda shirkadda.

3. Ilaalinta Macluumaadka Dawladda.

Dowladaha ayaa sidoo kale si weyn ugu tiirsan cyber security-ga si ay u ilaaliyaan macluumaadka xasaasiga ah ee qaranka. Xogta sirdoonka, xogta milateriga, iyo xogta siyaasadda ayaa ah kuwa aad u xasaasi ah oo u baahan ilaalin sare. Cyber security-ga wanaagsan wuxuu ka hortagaa in macluumaadkaan muhiimka ah ay gacan galaan kooxaha argagixisada ah ama dowladaha kale ee cadawga ah.

4. Ka Hortagga Khasaaraha Dhaqaale.

Weerarada internetka waxay keeni karaan khasaare dhaqaale oo aad u badan. Tusaale ahaan, weerarada ransomware-ka waxay shirkadaha ka qaadaan lacag badan oo madax furasho ah. Sidoo kale, weerarada kale ee internetka ayaa keeni kara in shirkaduhu lumiyaan xog muhiim ah ama ay waayaan kalsoonida macaamiisha, taasoo horseedi karta khasaare dhaqaale oo weyn. Cyber security-ga wanaagsan wuxuu ka hortagaa khasaaradan dhaqaale oo aadka u badan.

5. Ka Hortagga Jabsiga Internetka.

Cyber security-ga wuxuu ka hortagaa jabsiga internetka ee lagu sameeyo website-yada iyo nidaamyada kale ee online-ka ah. Jabsiga internetka wuxuu keeni karaa in website-yada ay hoos u dhacaan ama laga bedelo xogta ku jirta. Tani waxay dhaawac weyn u geysan kartaa sumcadda shirkadda iyo kalsoonida macaamiisha. Nidaamyo amni oo xoog leh ayaa ka hortagi kara jabsiga noocan oo kale ah.

Sideen u bartaa Cyber security ? Role map (Wadada aad u mari karto Step by Step).

Hurbad©

Ustaad: Abdirizak Hirsi CEO of Hurbad Institute of Technology.

Cyber security-gu waa arrin aad u muhiim ah oo aan la iska indho tiri karin. Waa hab lagama maarmaan u ah ilaalinta xogta shaqsiyeed, ganacsiga, iyo macluumaadka dowladda. Cyber security-ga wanaagsan wuxuu ka hortagaa weerarada internetka, wuxuu ilaaliyaa xogta muhiimka ah, wuxuuna ka hortagaa khasaaraha dhaqaale. Shirkadaha iyo hay’adaha dowladda ee ku guuleysta hirgelinta nidaamyo amni oo xoog leh ayaa ah kuwa awood u leh inay ilaashadaan sumcaddooda, kalsoonida macaamiisha, iyo inaysan lumin xogtooda xasaasiga ah.

Cybersecurity Expert shares, 5 hacking techniques & how to prevent them.

Tech in Asia©

Wakhtiyadan danbe maalin ba maalin ka danbaysa suuqyada Technology-adu Waa kuwo ay ku badnaanayaan shaqooyinku sababtoo ah Nolosha dunida oo dhan Waa mid u sii janjeersanaysa dhankaaas, Dad badan oo soomalia ayaa ka faa iidaystay Barashada IT-ga siiba cilmiga Cyper securetiyga Tani waa mid ka mida gabdhaha soomaaliyeed ee wadan ka dibadiisa wax ku baraty isla markaana Xooga saartay Cilmiga Computer-ka kana samaysa dhaqaale xoogleh, Kani Waa podcast Abdijaliil Show uu ku waraystay ENG-Saynab Ahmed.